Spelenderwijs leren rekenen: zo maak je cijfers leuk en begrijpelijk

Rekenen hoeft niet droog of saai te zijn. Integendeel: juist door spelenderwijs leren rekenen, maken kinderen sneller en met meer plezier kennis met cijfers en sommen. Of je nu ouder, gastouder of leerkracht bent – door te werken met educatief speelgoed en speelse activiteiten ontdekken kinderen hoe leuk rekenen kan zijn. In deze blog lees je de achtergrond van hoe kinderen rekenen leren én vind je volop inspiratie om direct aan de slag te gaan.

Waarom spelenderwijs leren rekenen werkt!

Uit onderzoek weten we dat kinderen het beste leren door ervaring en herhaling. Wanneer cijfers alleen op papier worden aangeboden, is de stap naar écht begrip groot. Maar door te voelen, bouwen en bewegen, wordt rekenen tastbaar en betekenisvol.

De bekende kinderpsycholoog Jean Piaget (1896–1980) beschreef dat jonge kinderen in de zogenoemde preoperationele fase (2–7 jaar) vooral leren door te spelen en te handelen met concrete objecten. Abstracte begrippen – zoals “vijf is meer dan drie” – worden pas echt begrepen als kinderen dit zelf kunnen ervaren met materialen die ze kunnen vastpakken, sorteren of tellen.

Maria Montessori (1870–1952) sloot daar prachtig bij aan: zij ontwikkelde materialen waarbij kinderen rekenen letterlijk konden “zien en voelen”. Denk aan staafjes om hoeveelheden te vergelijken of kralenkettingen om tafels tastbaar te maken. Haar uitgangspunt: “Help mij het zelf te doen.” Door rekenconcepten concreet aan te bieden, groeien kinderen stap voor stap naar abstract rekenen.

Hoe verloopt rekenontwikkeling bij jonge kinderen?

Rekenontwikkeling begint al verrassend vroeg. Baby’s (0–2 jaar) kunnen kleine hoeveelheden direct herkennen (subiteren) en zien zonder te tellen of er “meer” of “minder” blokjes liggen. Peuters (2–4 jaar) leren de telrij opzeggen en koppelen die langzaam aan hoeveelheden, al is het tellen in eerste instantie vaak meer een rijmpje dan echt begrip. Bij kleuters (4–6 jaar) ontstaat het inzicht dat het laatste telwoord de totale hoeveelheid aangeeft, ook wel het cardinaliteitsprincipe genoemd. Ze ontdekken dat “5” niet alleen een symbool is, maar ook een hoeveelheid vertegenwoordigt, en zetten hun eerste stappen in optellen en aftrekken met concreet materiaal. Jonge schoolkinderen (6–8 jaar) gaan vervolgens sommen uitvoeren en eenvoudige bewerkingen automatiseren. Ze krijgen steeds beter begrip van plaatswaarde, zoals tientallen en eenheden, en maken de overstap naar vermenigvuldigen en delen.

Door sensorische materialen te gebruiken, wordt rekenen niet alleen leerzaam, maar ook een spel dat kinderen zélf willen herhalen. Zo sluit je naadloos aan bij de manier waarop hun brein zich ontwikkelt.

Waarom vroege rekenvaardigheden zo belangrijk zijn

Onderzoek laat zien dat vroege rekenvaardigheden zoals tellen, getallen herkennen en hoeveelheden vergelijken sterke voorspellers zijn van latere schoolprestaties. Kinderen die al vroeg sterke rekenervaringen opdoen, hebben daar in de hogere groepen vaak extra profijt van. Daarom is het belangrijk om rekenen al vroeg spelenderwijs te oefenen met concreet materiaal. Zo leg je een stevige basis voor latere wiskundige ontwikkeling.

Spelenderwijs cijfers leren

Deze ideeën zijn niet alleen waardevol voor ouders, maar ook heel geschikt als rekenactiviteiten voor gastouders of in de klas. In kleine groepjes kun je kinderen samen laten tellen, materialen laten verzamelen of spelletjes met cijfers spelen. Zo wordt spelenderwijs leren rekenen een gezamenlijke ervaring die kinderen extra motiveert.

1. Tellen & hoeveelheden ontdekken

Spelenderwijs leren rekenen begint bij het tellen en ervaren van hoeveelheden. Dat kan al buiten tijdens een wandeling: tel bomen, zoek drie klavertjes in het gras of verzamel kastanjes in de herfst. Ook thuis kun je kinderen via rekenen met speelgoed dit inzicht laten opdoen.

Voorbeelden:

• Loose parts: Leg het cijfer “4” neer en laat kinderen er vier schelpen of knopen bij leggen.

• Dobbelsteen: Gooi een getal met de dobbelsteen en laat kinderen dat aantal sprongen maken of blokjes neerleggen.

• Siliconen cijfers: Druk de Inspire My Play Numbers Set in klei of verstop ze in speelrijst, zodat kinderen cijfers letterlijk voelen.

2. Cijfers herkennen & gebruiken

Zodra cijfers vaker opduiken in het dagelijks leven, leren kinderen ze sneller herkennen. Maak er een spel van door samen cijfers te spotten op huisnummers, verkeersborden of de klok. Zo wordt cijfers leren spelenderwijs een vast onderdeel van de dag.

Probeer eens:

• Magnetisch bouwen: Maak een bouwwerk van tegeltoppers met cijfers op magnetische tegels en laat het cijfer bepalen hoeveel “bewoners” erin mogen wonen.

• Natuurspel: Schrijf cijfers met stoepkrijt en laat kinderen het juiste aantal bladeren of takjes verzamelen.

• Zoektocht: Verstop cijfers in de tuin of in een sensorische bak en laat kinderen ze op volgorde neerleggen.

3. Sommen maken & spelenderwijs rekenen

Wanneer kinderen begrijpen dat cijfers meer zijn dan symbolen, kun je eenvoudige sommen introduceren. Educatief speelgoed maakt rekenen visueel, concreet en leuk.

Leuke activiteiten:

• Bouwen met blokjes: Laat kinderen met MathLink Cubes optelsommen zichtbaar maken, bijvoorbeeld 2 rode + 3 blauwe = 5.

• Sommetjes met loose parts: Gebruik de symbolen (+, −, =) en laat kinderen zelf sommen neerleggen met knopen of kralen.

• Sensorische bak: Stop cijfers in speelrijst of scheerschuim en laat kinderen er sommen mee verzinnen.

4. Tafels oefenen & automatiseren

Tafels leren hoeft niet saai te zijn. Met beweging, spel en materialen wordt oefenen juist iets wat kinderen graag doen.

Ideeën:

• Placemats: De herkleurbare placemats maken tafels oefenen interactief en herhaalbaar.

• Bewegend leren: Laat kinderen bij elk antwoord een sprong, klap of stap zetten om tafels actief te automatiseren.

• Tafels in de natuur: Schrijf sommen met stoepkrijt op de stoep of op een groot stuk karton buiten. Kinderen mogen het antwoord neerleggen met gevonden materialen, zoals stenen, bladeren of takjes. Zo combineren ze beweging, buiten spelen en rekenen in één activiteit.

5. Rekenen combineren met creativiteit

Rekenen kan ook een creatieve activiteit zijn waarbij kinderen hun fantasie gebruiken. Dit maakt spelenderwijs leren rekenen extra aantrekkelijk en betekenisvol.

Voorbeelden:

• Cijferkunst: Stempel siliconen cijfers een mooi kunstwerk! Zo combineren kinderen creativiteit met cijferherkenning.

• Natuurgetallenlijn: Leg takjes of stenen in de vorm van cijfers en maak samen een getallenlijn in de tuin.

• Eigen rekenverhalen: Laat kinderen spelregels bedenken, zoals: “Elke keer dat we een vogel zien, tellen we er 2 bij.” Zo ontstaan creatieve rekenactiviteiten die perfect zijn voor thuis!

Met de juiste materialen en ideeën wordt spelenderwijs leren rekenen een feest. Of je nu thuis, op school of bij de opvang aan de slag gaat: met educatief speelgoed zoals de Inspire My Play Numbers Set, MathLink Cubes en loose parts maak je rekenen tastbaar, concreet en leuk.

Zo ontdekken kinderen dat cijfers niet saai zijn, maar juist een bron van creativiteit, spel en zelfvertrouwen.